Ziraat Odaları, ilk kez 1881 yılında çıkarılan bir tüzükle kurulmuştur. 1881-1897 döneminde ziraat odalarının sayısı 99’a yükselmiştir. Bu yıllarda, genel olarak bir danışma kurulu niteliğinde olan ziraat odalarından beklenilen hizmetler yeterli görülmemiştir. 1912 yılında çıkarılan bir tüzükle ziraat odalarının ilçe düzeyinde kurulması sağlanmıştır. Başlangıçta, ziraat odalarına yeterince mali kaynak temin edilemediğinden, odalar kendilerinden beklenen görevleri yapamamışlardır.
Aradan geçen süre içerisinde, 6964 Sayılı Ziraat Odaları ve Ziraat odaları Birliği Kanunu’nun bazı maddeleri, 1971 yılında 1330 Sayılı Kanun’la, 1984 yılında 2979 Sayılı Kanunla, 2004 yılında is 5184 ve 5234 sayılı Kanunlarla değişikliklere uğramıştır. Çiftçilik ile uğraşanların yasal kuruluşu olan ziraat odaları da, diğer meslek kuruluşları gibi hukuki dayanağını Anayasa’dan alan kamu kurumu niteliğinde mesleki kuruluşlardır. Nitekim, Anayasanın 135 inci maddesinden anlaşılabileceği gibi “kamu kurumu niteliğindeki mesleki kuruluşlar” ancak kanunla kurulabilmektedir. 6964 Sayılı Kanun’un 5184 Sayılı Kanun’la değişik 2 nci maddesine göre, her ilin merkez ilçesi ile bağlı ilçeler ayrı ayrı ilgili ziraat odasının faaliyet alanı sayılmaktadır.
ODANIN GÖREVLERİ
Ziraat odalarının görev tanımı, 6964 Sayılı Kanun’un 5184 Sayılı
Kanun’la değişik 1 inci maddesinde yapılmıştır. Buna göre; “Ziraat odaları,
meslek hizmetleri görmek, çiftçilerin müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, meslek
faaliyetlerini kolaylaştırmak, çiftçilik mesleğinin genel menfaatlere uygun
olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleri ve halk ile olan
ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak, meslek disiplin ve ahlakını
kollayıp gözetmek, çiftçilikle iştigal edenlerin mesleki hak ve menfaatlerini
korumak amacıyla kurulan, tüzel kişiliğe sahip kamu kurumu niteliğinde meslek
kuruluşlarıdır.”
Ziraat odalarının görevleri 6964 Sayılı Kanun’un 3 üncü maddesinde
ayrıntılı olarak belirtilmiştir. Ziraat odalarının bu maddede belirtilen
görevleri; çiftçi kütükleri tutmak, kayıtlı üyelerine girdi temin etmek ve
dağıtmak, kamu ve özel kurum ve kuruluşlara faaliyetleri ile ilgili önerilerde
bulunmak ve iş birliği yapmak, tarım ve tarımsal kalkınma ile ilgili
toplantılar düzenlemek ve bu tür toplantılara katılmak, laboratuar, müze, örnek
ziraat işletmeleri, çiftçi danışmanlık merkezleri kurmak, sulama, kurutma,
ağaçlandırma, toprak koruma ve verimliliği artırma konularında çalışmalar
yürütmek, sosyal amaçlı çalışmalara destek olmaktır.